Nie zachęcaj do rywalizacji

Rywalizacja jest chętnie wykorzystywanym instrumentem do motywowania uczniów. Ma wśród nauczycieli wielu zwolenników, niestety niesłusznie. W rzeczywistości

niszczy w uczniach chęć do nauki.

Być może osiągniemy w ten sposób chwilowy zapał, ale najczęściej tylko tych, którzy w tym wyścigu wygrywają. Zazwyczaj są to pojedynczy uczniowie, cała reszta to przegrani. Jeśli w wyniku rywalizacji w ogóle pojawia się motywacja, to jest ona tylko chwilowa. Najczęściej bowiem uczniowie zamiast koncentrować się na procesie uczenia się, są przede wszystkim skupieni na uniknięciu poczucia klęski. Usiłując wyeliminować porażkę, uczą się kłamać, oszukiwać i sabotować działania własne i innych. Do tego tracą pewność siebie, stają się niezdecydowani i zaczynają wątpić w swoje możliwości. To zaś nie sprzyja długotrwałemu zaangażowaniu w naukę.
Rywalizacja motywuje jedynie do bycia lepszym niż inni, do wygrywania, albo unikania porażki. Tymczasem w nauczaniu naprawdę chodzi o rozwijanie u uczniów wewnętrznej potrzeby uczenia się i doskonalenia. Temu zaś zdecydowanie sprzyja współpraca. O tym, innym razem.

O co może zapytać komisja?

100 pytań, które pojawiły się na egzaminach na mianowanego w różnych regionach Polski:

1. Jakie metody aktywizujące stosujesz na swoich zajęciach?
2. W jaki sposób indywidualizujesz pracę swoich uczniów?
3. Wymień co najmniej dwa kryteria wymagań na oceny szkolne.
4. Jakie cechy dobrego nauczyciela są Ci najbliższe?
5. Jakie dokumenty regulują pracę szkoły?
6. Co bierzesz pod uwagę oceniając uczniów?
7. Jakie osiągnięcie zawodowe sprawiło Ci największą satysfakcję?
8. W jakiej formie pracy pozalekcyjnej spełniasz się najlepiej?
9. Jakie metody prowadzenia zajęć wydają Ci się najlepsze?
10. Jak dążysz do ukształtowania wychowanka zgodnie z wizją absolwenta?
11. Jak planujesz i wdrażasz współpracę z rodzicami?
12. Jakie korzyści wyniosłeś z obserwowanych zajęć prowadzonych przez opiekuna stażu i jak wykorzystasz je w prowadzeniu swoich zajęć?
13. Scharakteryzuj wybraną trudną sytuację wychowawczą i sposób jej rozwiązania.
14. W jaki sposób dokonuje się korekt w dokumentacji szkolnej np: w dzienniku lekcyjnym, arkuszach ocen?
15. Jaki program nauczania wybrałeś i dlaczego ten, a nie inny?
16. Wymień dokumenty wewnątrzszkolne i omów jeden z nich.
17. Wyjaśnj kwestię czasu pracy nauczyciela zatrudnionego w pełnym wymiarze.
18. W jaki sposób można wykorzystać komputer na lekcjach matematyki?
19. Jak rozwiązujesz konflikty powstające w zespole klasowym?
20. Kto powołuje dyrektora placówki?
21. Jak długo trwa rok szkolny? (odpowiedź: do 31 sierpnia)
22. Na jakiej podstawie nawiązuje się stosunek pracy z nauczycielem np. kontraktowym?
23. W jaki sposób diagnozujesz problemy środowiskowe w swojej szkole?
24. Jak motywujesz uczniów do pracy?
25. Kto powołuje komisję na egzamin dla nauczycieli ubiegających się o stopień nauczyciela mianowanego?
26. Czym są i jaki jest sens stosowania celów operacyjnych?
27. Jakie znaczenie ma doskonalenie nauczyciela, jakie znasz formy doskonalenia zawodowego?
28. Dyskusja na temat jednej z przeczytanych lektur.
29. Ile wynosi tygodniowy czas pracy nauczyciela?
30. Czym charakteryzują się aktywizujące metody nauczania? Omów jedną z nich.
31. Jaki sukces dydaktyczny lub wychowawczy odniosłeś w okresie stażu?
32. Czy nauczyciel kontraktowy może uczyć według własnego programu?
33. Podaj przykłady realizacji ścieżek edukacyjnych na swoich zajęciach?
34. Jakie korzyści płyną z uzyskania stopnia nauczyciela mianowanego?
35. Czy lepiej czujesz się jako wychowawca, czy jako nauczyciel przedmiotu?
36. Jak rozwiązujesz problemy wychowawcze w klasie? Kogo prosisz o pomoc?
37. Na jakiej podstawie prawnej wystawiasz oceny końcoworoczne?
38. Co sądzisz o reformie edukacji?
39. Jakie przepisy określają obowiązki nauczyciela?
40. Kryteria diagnozowania potrzeb RP w ramach WDN.
41. Jakie znasz sposoby dokonywania analizy wyników testów pomiaru osiągnięć?
42. Wymień prawa i obowiązki nauczyciela.
43. Jakie są funkcje rady pedagogicznej?
44. Jaki są cele ewaluacji?
45. Wymień akty prawne regulujące pracę w oświacie.
46. Co może zrobić uczeń, który otrzymał ocenę niedostateczną na koniec roku?
47. W jaki sposób oceniasz uczniów? (pytanie dotyczy wewnątrzszkolnego i przedmiotowego systemu oceniania).
48. Jakie są różnice w wymaganiach na nauczyciela mianowanego i dyplomowanego?
49. W jaki sposób angażujesz uczniów do pracy na rzecz szkoły?
50. Jaki dokument reguluje procedury awansu zawodowego nauczycieli?
51. Twoje zadania w zakresie realizacji programu profilaktycznego.
52. Jakie wymagania stawiasz uczniom, żeby nie zniechęcić ich do lekcji wychowania fizycznego?
53. Jakie czynności podejmiesz w stosunku do ucznia w wypadku, gdy ze wszystkich przedmiotów ma oceny bardzo dobre i celujące, a z wychowania fizycznego ocenę dostateczną?
54. Omów procedurę, jaka może wystąpić w przypadku braku akceptacji komisji egzaminacyjnej.
55. Jak podjęte przez Ciebie doskonalenie zawodowe wpłynęło podnoszenie jakości pracy szkoły?
56. Twoje działania na rzecz szkoły wynikające z planu pracy szkoły.
57. Twoja praca z uczniem zdolnym i mającym trudności w nauce.
58. Jak pomóc uczniowi zaniedbanemu wychowawczo?
59. W jaki sposób zachęcasz i wdrażasz uczniów do bezpiecznego korzystania z komputera?
60. Wymień organy szkoły i powiedz, które z nich są organami społecznymi?
61. Kto dokonuje oceny pracy nauczyciela?
62. Jak nazywa się organ prowadzący Twoją szkołę?
63. W jaki sposób, oprócz opracowywania testów, sprawdzianów, gromadzenia informacji (np. Internet, encyklopedia multimedialna) wykorzystujesz technologię komputerową w swojej pracy?
64. Jakie sukcesy wychowawcze odniosłeś w ramach współpracy z organami społecznymi szkoły?
65. Jak należy rozumieć pojęcie "uczeń potrafi czytać ze zrozumieniem"?
66. W jaki sposób wykorzystujesz wiedzę zdobytą podczas analizowania dokumentów dotyczących systemu oświaty?
67. W jaki sposób kształtujesz u uczniów takie umiejętności, jak asertywność i empatia?
68. Wyjaśnij, na czym polega różnica pomiędzy konspektem a scenariuszem?
69. W jaki sposób monitorujesz osiągnięcia edukacyjne uczniów?
70. Jakie działania z zakresu doskonalenia własnego warsztatu pracy uważasz za najbardziej istotne i dlaczego?
71. Jakie metody i formy pracy stosujesz w trakcie prowadzenia zajęć. Podaj rezultaty.
72. W jaki sposób aktywizujesz uczniów w procesie dydaktycznym?
73. Od kogo i w jaki sposób otrzymujesz informacje zwrotne dotyczące własnych działań?
74. W jaki sposób wpłynąłeś na własny na rozwój zawodowy?
75. Jakie korzyści odnosi uczeń z Twojej aktywności w zakresie realizacji zadań ogólnoszkolnych?
76. Jaki jest Twój wkład w realizację programu wychowawczego szkoły i ścieżki edukacyjnej?
77. Jakie widzisz sposoby motywowania uczniów do aktywności społecznej?
78. Jakie znasz metody stymulowania wyobraźni i myślenia twórczego? Odnieś się do wybranej literatury.
79. Wskaż instytucje, z którymi współpracujesz w zakresie realizacji zadań opiekuńczych i podaj przykłady współpracy.
80. Jakie narzędzia badawcze można wykorzystać do zdiagnozowania problemu wychowawczego?
81. Czym charakteryzują się aktywizujące metody nauczania? Omów jedną z nich.
82. Ile postawiłeś szóstek na koniec roku, a ile jedynek? Co o tym myślisz?
83. W jaki sposób koordynujesz współpracę rodziców z pedagogiem szkolnym?
84. Jakie są prawa i obowiązki dyrektora?
85. Jak radzisz sobie z uczniami notorycznie utrudniającymi prowadzenie zajęć?
86. Z jakiego podręcznika korzystasz i dlaczego?
87. Jak motywujesz uczniów do udziału w konkursach?
88. Jakimi kryteriami się kierujesz wybierając podręczniki?
89. Realizacja którego zadania ujętego w planie rozwoju zawodowego sprawiło Ci kłopoty i jak sobie poradziłaś?
90. Na czym polegała Twoja współpraca z opiekunem stażu?
91. Które komputerowe programy edukacyjne poleciłbyś innym i dlaczego?
92. W jaki sposób przygotowujesz się do spotkań z rodzicami?
93. Czemu służy mierzenie jakości pracy szkoły?
94. W jaki sposób możesz zdiagnozować strukturę zespołu klasowego?
95. Jakie znasz sposoby integracji grupy uczniów?
96. Jaką, Twoim zdaniem, rolę odgrywają zajęcia pozalekcyjne?
97. Co wpływa na jakość współpracy z rodzicami?
98. Wymień walory wychowawcze wycieczek, biwaków i innych imprez turystycznych.
99. Jeśli przygotowując scenariusz zajęć zaplanowałeś pracę w zespołach, w jaki sposób utworzysz zespoły?
100. W jaki sposób kształtujesz u uczniów umiejętność radzenia sobie w trudnych sytuacjach?

Źródło: http://www.awans.net/strony/awans/warakomski/pytania.html

Zasady są konieczne

Chcąc utrzymać dyscyplinę w klasie szkolnej, przede wszystkim trzeba

ustalić zasady.

Jest to podstawowy krok, jaki powinniśmy zrobić zawsze, kiedy spotykamy się pierwszy raz z grupą. Jeśli nie zadbamy o to już na początku, później trudno będzie wyegzekwować określone zachowanie, albo wprowadzać jakieś reguły.
Najlepiej, kiedy zasady te ustalamy wspólnie z uczniami, wtedy chętniej ich przestrzegają. Najważniejsze jednak, by uczeń od początki wiedział co może, a czego mu nie wolno i jakie mogą go spotkać konsekwencje. Nie zachęcam tu oczywiście do nadmiernego rygoru ani despotyzmu, a jedynie do mądrego wykorzystania początkowych kontaktów z grupą. Te pierwsze lekcje mają bowiem kluczowe znaczenie dla relacji nauczyciel-uczeń. To czas, kiedy uczniowie nas wnikliwie badają sprawdzając, na ile mogą sobie pozwolić.Właśnie dlatego oprócz ustalenia zasad niezbędna jest

konsekwencja.

To jedna z ważniejszych cech nauczyciela. Tuż po ustaleniu zasad uczniowie przez pierwszych kilka lekcji sprawdzają, czy rzeczywiście będziemy realizować to, co ustaliliśmy. Zaczynają np. rozmawiać, najpierw w miarę cicho, a kiedy nie reagujemy - coraz głośniej. Jeśli i na to nie zwracamy uwagi, po jakimś czasie próbują innych zachowań. I tak granica przesuwa się niepostrzeżenie, aż w końcu orientujemy się, że nie potrafimy zapanować nad klasą.

Bardzo łatwo manipuluje się nauczycielem, który nie jest konsekwentny.

Niszczące nawyki

Wśród najczęściej spotykanych nawykowych zachowań nauczycieli jest kilka tych, które w szczególnie niekorzystny sposób wpływają na relacje nauczyciel-uczeń. Należą do nich:

• narzekanie,
• krytykowanie,
• obwinianie,
• zrzędzenie,
  
• grożenie,
• przymuszanie,
• nagradzanie w celu uzyskania kontroli.

Jeśli chcemy, aby nasze relacje z uczniami były lepsze, należy się ich wystrzegać, a najlepiej zupełnie wyeliminować. W zamian za nie proponuję te, które tworzą więzi:

• troska,
• słuchanie,
• wsparcie,
• zachęcanie,
• zaufanie,
• zaprzyjaźnianie się
• akceptacja.
  

To jedna ze ścieżek do budowania autorytetu. Pomijam oczywiście sytuacje, kiedy staramy się go uzyskać poprzez zastraszanie. O taki "autorytet" rzeczywiście najłatwiej, ale poza tym, że uczniowie boją się nas i są pozornie zdyscyplinowani, nie zyskujemy zupełnie nic. Szczerze nie polecam tej drogi. Jeśli zależy Ci Nauczycielu na wywieraniu wpływu na uczniów i rozwijaniu ich osobowości, stosuj jak najczęściej nawyki budujące więzi. Wrócę jeszcze do nich, by przyjrzeć się im dokładniej.

Trudny uczeń

Czasami zdarza się, że jedna osoba potrafi zniszczyć całą naszą pracę w grupie. Taki uczeń za wszelką cenę chce pokazać swoją siłę i przewagę, nieustannie dąży do wywierania wpływu na innych, chce kontrolować ludzi i sytuacje, a nade wszystko zależy mu na wzbudzaniu silnych emocji - pozytywnych lub negatywnych. Kiedy zrozumiemy, co leży u podłoża takich zachowań, łatwo sobie z tym poradzimy. Jeśli zaobserwujesz je Nauczycielu u swoich uczniów, to wiedz, że kieruje nimi silna potrzeba władzy. Co więc zrobić, żeby rozwiązać taką sytuację?

Daj uczniowi odpowiedzialne zadanie, które tę potrzebę w pozytywny sposób zaspokoi.

To może być poprowadzenie rozgrzewki na lekcji wychowania fizycznego, dopilnowanie ciszy w klasie, zorganizowanie czegoś, kierowanie jakimś projektem, a może zwyczajne sprawdzenie obecności itp. Pomysłów jest wiele i zawsze znajdzie się coś, co możemy wykorzystać. Ważne, by nie było to za karę i faktycznie zaspokoiło tę ukrytą potrzebę ucznia. Zadanie musi być przy tym dobrze dobrane.
Stosowałam tę metodę wielokrotnie zarówno u młodszych dzieci, jak i u studentów. Zawsze z jednakowym, pozytywnym skutkiem.
To oczywiście jedynie wskazówka, którą trzeba dopasować do konkretnego zdarzenia. W pedagogice nie ma gotowych recept - z każdą grupą pracuje się inaczej, podobnie jak każdy uczeń i sytuacja wymagają indywidualnego traktowania.